دو شاخص کاربردی در تحلیل تکنیکال که هر تریدر باید با آن‌ها آشنا باشد

بهترین تریدر فردی است که دو چشمی مراقب نمودارهای رمزارزها و نوسانات قیمتی آن‌ها باشد. در این مقاله قصد داریم ۲ شاخص از مهم‌ترین شاخص‌های تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال یعنی، شاخص میانگین متحرک (moving averages) و قدرت نسبی (Relative Strength Index) را به شما معرفی کنیم.

تحلیل تکنیکال علم نمودار خوانی و مطالعه الگوهای نمودار قیمت دارایی‌ها است و یک ابزار مهم برای موفقیت تریدرها در بازار به شما می‌رود. در تحلیل تکنیکال شاخص‌ها و الگوهای زیادی وجود دارد که معامله‌گرها می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند اما شایان ذکر است لزومی نیست که تریدرها همه‌ی شاخص‌های تحلیل را برای تصمیم گیری بررسی کنند زیرا این کار تنها مانع تصمیم گیری آن‌ها شده و برای منجر به سردرگمی معامله‌گران می‌شود.

رفته رفته و با حرفه‌ای شدن، یک تریدر سعی می‌کند که تعداد شاخص‌های مورد استفاده را کاهش دهد و در عوض از شاخص‌هایی استفاده کند که بیشتر مناسب سبک معاملاتی‌اش باشند. نمی‌توان به صورت قطعی گفت کدام شاخص‌های تحلیل تکنیکال از دیگران کارآمدتر هستند و این انتخاب بسته به سلیقه تریدرها می‌تواند متفاوت باشد.

در این مقاله شاخص‌های میانگین متحرک و شاخص قدرت نسبی و طرز استفاده از آن‌ها را به شما معرفی می‌کنیم تا به صورت کاملا رایگان با این دو اندیکاتور مهم در تحلیل تکنیکال آشنا شوید.

معرفی شاخص میانگین متحرک

میانگین‌های متحرک به نوعی شاخص‌های روند- یاب و یا تعقیب کننده روند (trend-following) هستند. در واقع این اندیکاتورها به صورت تاخیری و پس از رخ دادن یک حرکت قیمتی به تریدرها فیدبک می‌دهند. ترجیح بیشتر تریدرها برای تایم فریم میانگین متحرک، باز‌‌‌ه‌های زمانی ۲۰،۵۰ و ۲۰۰ روزه هستند. با این حال ناگفته نماند که برخی تریدرهای کوتاه مدت برای پیش بینی قیمت از تایم فریم‌های ۵ و ۱۰ روزه هم برای میانگین‌های متحرک استفاده می‌کنند که این بازه زمانی محبوبیت کمتری بین سرمایه‌گذاران دارد.

میانگین‌های متحرک نمایی روی قیمت‌های اخیر تمرکز بیشتری دارند، بنابراین به تغییرات قیمتی به سرعت پاسخ می‌دهند. در مقابل نیز میانگین‌های متحرک ساده به اطلاعات قیمتی جدیدتر و قدیمی وزن یکسانی می‌دهند و نسبت به تغییرات قیمتی کندتر عکس‌العمل نشان می‌دهند. در واقع از آنجا که میانگین متحرک نمایی وزن بیشتری به داده‌های جدید می‌‌دهد، این اندیکاتور نسبت به میانگین متحرک ساده به تغییرات اخیر قیمتی واکنش بیشتری نشان می ‌دهد. به عبارت دیگر میانگین متحرک نمایی (EMA) زودتر از میانگین متحرک ساده (SMA) تغییر مسیر را نشان می‌دهد زیرا خط EMA سریع‌تـراز خـط SMA، خود را با تغییرات قیمتی هماهنگ می‌کند و تغییرات آن را زودتر نشان می‌دهد.

بنابراین تریدرها معمولا از میانگین متحرک نمایی (EMA) برای بازه‌های زمانی کوتاه تر، مانند ۱۰ و ۲۰ روز استفاده می‌کنند، زیرا توسط این شاخص تغییرات قیمتی را به سرعت می‌بینند و برای بازه‌های زمانی طولانی‌تر نیز از میانگین متحرک ساده استفاده می‌کنند. در مثالی که قرار است در ادامه بررسی کنیم از میانگین متحرک نمایی ۲۰ روزه (20- EMA) و میانگین متحرک ساده ۵۰ روزه (50- SMA) استفاده خواهد شد.

معرفی شاخص قدرت نسبی (RSI)

شاخص قدرت نسبی (RSI) در واقع به شما می‌گوید که یک دارایی در وضعیت اشباع فروش است یا اشباع خرید و همواره بین اعداد ۰ تا ۱۰۰ در نوسان است.

هرگاه RSI زیر سطح ۳۰ باشد یعنی بازار آن دارایی در ناحیه بیش از حد فروخته شده قرار دارد و هنگامی که RSI به بیش از ۷۰ می‌رسد یعنی آن دارایی در ناحیه بیش از حد خریده شده است. وقتی شاخص قدرت نسبی به بالای ۷۰ می‌رسد و وارد منطقه اشباع خرید می‌شود یعنی اینکه دارایی بیش از حد خریداری شده و احتمال کاهش قیمت آن وجود دارد. در مقابل نیز وقتی RSI به زیر سطح ۳۰ یا منطقه اشباع فروش می‌رسد یعنی دارایی بیش از حد فروخته شده و زمان مناسبی برای خرید به وجود آمده است.

با این حال گفتنی است که لزوما قرار داشتن شاخص RSI در منطقه اشباع خرید یا اشباع فروش به معنای صعود یا سقوط بازار نیست. یکی از رایج ترین کاربردهای RSI، هشدار درباره احتمال تغییر روند بازار به تریدرها است و اولین چیزی که یک معامله گر باید یاد بگیرد تشخیص روندهای قیمتی می‌باشد. برای درک بهتر این مطالب در مثال‌های بعدی با ما همراه باشید.

•  مثال ۱

در عکس زیر تصویر یک بازار نسبتا تثبیت و یا رنج شده (range-bound) و با نوسانات قیمتی کمتر را مشاهده می‌کنید.

در بازار  رنج شده میانگین‌های متحرک از یکدیگر عبور می‌کنند و برای مدت زمان طولانی به سمت بالا یا پایین حرکت نمی‌کنند. در نمودار بالا ناحیه محصور شده قیمتی را توسط یک بیضی مشاهده می‌کنید؛ در این نمودار قیمت بیت کوین (BTC) در این محدوده به دام افتاده است و شیب میانگین‌های متحرک تقریبا افقی است. چنین روندهایی معمولاً جهت‌گیری مشخصی ندارند و پیش بینی قیمتی دشوار است.

•  مثال ۲

همانطور که در نمودار بالا نشان داده شده، قیمت ارز دیجیتال پولکادات (DOT) در یک محدوده در نوسان است و شیب میانگین‌های متحرک در این بازه زمانی تقریبا مسطح بودند. در ادامه قصد داریم نحوه پیش بینی بازار صعودی را با هم بررسی کنیم.

نحوه تشخیص یک روند صعودی از روی نمودار ارزهای دیجیتال

• مثال ۳

در نمودار بالا می‌بینیم که در بازه زمانی ۱ آگوست تا ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰، قیمت بیت کوین در یک محدوده در نوسان بود و در این مدت شیب میانگین‌های متحرک نیز تقریبا بدون جهت است. با این حال، در تاریخ ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰، نمودار از این محدوده فراتر رفت و شاخص RSI نیز به منطقه اشباع خرید وارد شد.

با افزایش قیمت بیتکوین ابتدا شیب میانگین متحرک نمایی ۲۰ روزه شروع به افزایش کرد و سپس SMA-50 از آن پیروی کرد. در ادامه به مثال دیگر از یک روند نگاهی خواهیم داشت.

• مثال ۴

در تصویر بالا می‌بینیم که رمزارز دات پس از گیر کردن در یک محدود از تاریخ ۶ سپتامبر تا ۲۷ دسامبر ۲۰۲۰، سرانجام در تاریخ ۲۸ دسامبر توانست از این محدوده قیمتی خارج شود. در نمودار شاخص قدرت نسبی وارد ناحیه اشباع خرید، یعنی بالای سطح ۷۰ رسیده است و شیب میانگین‌های متحرک نیز شروع به بالا رفتن کرده است. توجه کنید که میانگین متحرک نمایی ۲۰ روزه سریع‌تر به این تغییر روند واکنش نشان داده و به سمت بالا حرکت کرده است در حالی که میانگین متحرک ساده ۵۰ روزه کمی دیرتر از 20- EMA شروع به بالا رفتن کرده است.

نحوه تشخیص یک روند نزولی در تحلیل تکنیکال

برخلاف روندهای صعودی که شکل گیری آن‌ها زمان‌بر است، روندهای نزولی سریع‌تر رخ می‌دهند و مانند بازار خرسی کریپتوکارنسی در سال ۲۰۱۸ می‌توانند برای مدت طولانی ادامه داشته باشند یا اینکه پس از یک سقوط شدید ناگهان به روند صعودی تغییر مسیر دهند.

• مثال ۵

نمودار فوق دارای دو نکته مهم است که یک تریدر باید به آن توجه کند. اول اینکه شاخص RSI از اواخر ماه فوریه با وجود اینکه قیمت همچنان در حال افزایش بوده، در یک روند سقف‌های پایین تر (lower tops) قرار داشته است. این الگو معمولا یک نشانه از احتمال برگشت روند است.

همچنین واگرایی منفی در نمودار RSI زمانی اهمیت پیدا کرده است که میانگین‌های متحرک یک الگوی تقاطع نزولی (bearish crossover) را تکمیل کرده‌اند. تقاطع نزولی در نمودار بالا یعنی جایی که میانگین متحرک نمایی ۲۰ روزه که طی چند ماه بالای میانگین متحرک ساده ۵۰ روزه قرار داشت، به زیر SMA-50 می‌رسد. این اتفاق نشانه این بود که روند قیمت در کوتاه مدت در حال ضعیف شدن است و ممکن است روند صعودی معکوس شود.

•  مثال ۶

در نمودار بالا می‌بینیم که دات بعد از یک روند صعودی در یک محدوده گیر کرده است و شیب میانگین‌های متحرک تقریبا صاف شده و جایی در نمودار به صورت ضربدری (criss-cross) از یکدیگر عبور می‌کنند. با اینکه میانگین متحرک نمایی پس از سقوط به زیر میانگین متحرک ساده مجددا خودش را به بالای آن رسانده است اما اگر تریدر به شاخص RSI هم توجه کند یک واگرایی منفی را مشاهده می‌کند که در مورد تغییر احتمالی روند هشدار می‌دهد.

سقوط شدیدی که در ۱۹ می رخ داد این روند نزولی را تایید کرد زیرا شیب هر دو میانگین متحرک هم در این روز شروع به کاهش کرده است و RSI نیز در منطقه منفی قرار دارد.

سخن پایانی: به یاد داشته باشید که هیچ سیگنالی در تحلیل تکنیکال قطعی نیست!

برای اکثر تریدرهای تازه کار یادگیری شاخص‌های میانگین متحرک و RSI یک نقطه شروع برای شناسایی روندها است. با این حال توجه داشته باشید که این بازار به صورت دقیق قابل پیش بینی نیست و هر اتفاقی می‌تواند روندهای پیش بینی شده در تحلیل تکنیکال را تغییر دهد.