آیا بیت کوین یک دارایی برای ذخیره ارزش است؟
وقتی به یک دارایی امن برای ذخیره کردن پولتان و پس انداز فکر می‌کنید، احتمالا اولین گزینه‌هایی که به ذهنتان می‌رسند فلزات گرانبهایی مانند طلا، نقره و یا ارزهایی مثل دلار هستند. از قدیم الایام همیشه طلا یک دارایی بوده که افراد برای محافظت از اموالشان در برابر تورم به آن پناه می‌آوردند. آیا می‌توان بیت کوین را هم یک دارایی برای ذخیره ارزش در نظر گرفت؟ در این مقاله ما به استدلال‌های موافق و مخالف اینکه بیتکوین یک ذخیره کننده ارزش است یا خیر می‌پردازیم.
ذخیره کننده ارزش چیست؟
ذخیره کننده ارزش (Store Of Value) یک نوع دارایی است که ارزش آن در طول زمان حفظ می‌شود و کاهش نمی‌یابد. در نتیجه اگر قیمت دارایی شما در آینده افزایش هم نیابد، اما به همان اندازه باقی خواهد ماند. به این نوع دارایی‌ها پناهگاه امن (safe haven) هم می‌گویند و احتمالا اولین چیزی که به ذهنتان می‌رسد طلا یا نقره و سکه است.
چه چیزی یک دارایی را به ذخیره کننده ارزش تبدیل می‌کند؟
برای درک اینکه چه چیزی یک دارایی را به ابزار ذخیره ارزش تبدیل می‌کند باید چند مثال را بررسی کنیم و ببینیم چه موضوعی این ارزش را از یک دارایی می‌گیرد.
به عنوان مثال غذا را در نظر بگیرید؛ وقتی غذا کمیاب باشد بدون شک بسیار ارزشمند خواهند بود. اما این موضوع باعث نمی‌شود که غذا به ذخیره کننده ارزش تبدیل شود. اگر غذا را چندین سال در یک گاوصندوق ذخیره کنید ارزش آن رفته رفته کمتر خواهد شد زیرا فاسد می‌شود. اما موضوع درباره یک دارایی با دوام که با گذشت زمان خراب هم نشود فرق می‌کند؛ مثلا در زمان قحطی ارزش یک کنسرو غذا با تاریخ انقضای طولانی، با ارزش‌تر از نان است. با این حال اگر میزان عرضه این کنسروها با گذشت زمان هم افزایش یابد، ارزش آنها کم می‌شود زیرا یک دارایی برای ذخیره ارزش باید کمیاب باشد.
برخی افراد ارزهای فیات مانند دلار و یورو را ابزاری مناسب برای ذخیره ثروت می‌دانند زیرا ارزش آنها را در بلندمدت حفظ می‌شود. اما آنها در واقع دارایی‌های ضعیفی برای ذخیره ارزش هستند زیرا با افزایش عرضه تورم نیز افزایش یافته و قدرت خرید به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. شما در سال 2000، با 100 هزار دلار پول می‌توانستید چیزهای بیشتری از امروز بخرید و این موضوع ناشی از تورم و افزایش قیمت کالاها است.
حال طلا را در نظر بگیرید؛ طلا دارای عرضه محدودی است و همچنین می‌دانیم که استخراج آن بسیار دشوار است. بنابراین حتی اگر تقاضا برای طلا به طور ناگهانی افزایش یابد، نمی‌توان عرضه آن را برای تامین افزایش داد. با این حال طلا دارای محدودیت نیست و در برخی مناطق کره زمین به وفور یافت می‌شود.
نگاه به بیت کوین به عنوان یک دارایی برای ذخیره ارزش
از همان روزهای اولیه پیدایش بیت کوین طرفدارانش ادعا کردند که این ارز دیجیتال بیشتر شبیه به «طلای دیجیتال» است. در سال‌های اخیر، این روایت توسط بسیاری از علاقه مندان بیت کوین بیشتر تکرار شد. طرفداران فرضیه بیت کوین برای ذخیره ارزش معتقدند که در طول زمان ارزش آن کاهش نمی‌یابد. چرا بیت کوین یک ذخیره کننده ارزش است؟
- کمیابی: یکی از متقاعد کننده ترین استدلال‌ها این است که بیت کوین عرضه محدودی دارد زیرا به صورت کلی 21 میلیون واحد BTC ایجاد خواهد شد.
- غیر متمرکز بودن بیت کوین: این ارز دیجیتال توسط هیچ نهاد مرکزی تولید یا استخراج نمی‌شود.
- قابلیت تعویض (Fungibility): قابلیت تعویض به این معنی است که واحدهای یک دارایی با یکدیگر قابل تشخیص نیستند و می‌توان آنها را با یکدیگر معاوضه کرد زیرا ارزش آن با هر واحد دیگری از همان نوع دارایی برابر است؛ این مفهوم درست مقابل توکن‌های غیر قابل تعویض یا NFT قرار دارد.
- قابل حمل بودن: آیا 10000 اسکناس 100 دلاری را می‌توانید به راحتی در کیف پول خود بگذارید و در خیابان راه بروید؟ در مورد طلا چطور؟ شما می‌توانید چندین کیلو طلا را در یک کیف جا به جا کنید؟ حمل یک دارایی باید آسان باشد تا افراد بتوانند برای پرداخت کالاها و خدمات از آن استفاده کنند. بیت کوین نسبت به فلزات گرانبها و حتی دلار، از نظر قابلیت حمل برتری دارد. شما می‌توانید تریلیون‌ها دلار پول را در یک کیف پول سخت افزاری ذخیره کنید و آن را با خود حمل کنید.
- قابلیت تقسیم پذیری (Divisibility): یکی دیگر از ویژگی‌های حیاتی یک ارز تقسیم پذیری آن است، یعنی بتوانیم آن را به واحدهای کوچکتر تقسیم کنیم. شاید بتوانید طلا را به گرم‌های کوچکتر تبدیل کنید و آن را در مقیاس‌های کوچک بخرید. با این حال بیت کوین از نظر تقسیم پذیری برتری دارد. هر واحد بیت کوین را می‌توان به یکصد میلیون واحد کوچکتر به نام ساتوشی تقسیم کرد.
با این حال برخی معتقدند که نمی‌توان بیتکوین را به عنوان یک دارایی برای ذخیره ارزش در نظر گرفت که در ادامه به این نظرات می‌پردازیم.
- بیت کوین به عنوان پول نقد دیجیتال: بسیاری افراد که مخالف ایده بیتکوین برای ذخیره ارزش هستند، به وایت پیپر این ارز دیجیتال اشاره می‌کنند. در این مقاله نوشته شده است:
بیت کوین: یک سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا.
این موضوع نشان می‌دهد که بیت کوین تنها زمانی می‌تواند ارزشمند باشد که کاربران سکه‌های خود را خرج کرده و از آنها استفاده کنند. وایت پیپر بیتکوین آن را به عنوان پول نقد دیجیتال معرفی می‌کند. با این حال مشکلی که سر راه این قضیه وجود دارد مقیاس پذیری بلاک چین بیت کوین است. در این بلاکچین هرچه تعداد تراکنش‌ها بیشتر شود و شبکه شلوغ‌تر شود، هزینه تراکنش ها نیز بیشتر می‌شود و این مشکل یکی از موانع استفاده از بیت کوین به عنوان راهی برای پرداخت و استفاده از آن به عنوان پول نقد دیجیتال است.
- ارزش ذاتی: تاریخ طلا اساسا با تاریخ تمدن همراه است و این فلز گرانبها برای هزاران سال بخش مهمی از جوامع بود. طلا برای هزاران سال به عنوان یک دارایی برای ذخیره ارزش مورد استفاده قرار گرفته است. دلار نیز به این دلیل ارزش دارد که دولت به آن ارزش می‌دهد و جامعه هم آن را می‌پذیرد. در مقابل بیت کوین در خارج از شبکه خود هیچ استفاده‌ای ندارد.
- نوسانات قیمت: اگر جزء اولین نفراتی بوده‌اید که بیت کوین خریده‌اید حتما در حال حاضر در پول غوطه‌ور هستید. اما اگر اخیرا و در سطح 40 هزار دلار دست به خرید بیت کوین زده‌اید، چنین تجربه‌ای ندارید. بسیاری از افرادی که در اوج قیمتی اقدام به خرید این رمز ارز کرده‌اند در حال حاضر در ضرر هستند. قیمت بیت کوین بسیار بی ثبات است و بازار آن غیرقابل پیش بینی است؛ در مقابل فلزاتی مانند طلا و نقره نوسانات ناچیزی دارند.
سخن پایانی
به صورت کلی می‌توان گفت که بیت کوین دارای ویژگی‌های بسیاری است که آن را به یک دارایی مناسب برای ذخیره ارزش تبدیل می‌کند. محدودیت این ارز دیجیتال، غیرمتمرکز بودن شبکه بیتکوین و تامین امنیت کاربران از جمله ویژگی‌هایی هستند که می‌توان بخاطر آنها بیت کوین را یک دارایی ذخیره کننده ارزش در نظر گرفت.
با این حال بیتکوین باید ارزش خود را به عنوان یک دارایی امن ثابت کند و فعلا خیلی زود است که با اطمینان درباره این موضوع صحبت کنیم. ممکن است جهان بخاطر آشفتگی‌های اقتصادی به سمت بیت کوین روی آورد یا اینکه فقط یک گروه محدودی این ارز دیجیتال را انتخاب کنند؛ این موضوع را زمان نشان خواهد داد.
